Monumentaal erfgoed bewaken
De schatbewaarders van de Hoornse monumenten. Zo zou je Pieter Meijers en het Team Erfgoed (Monumenten & Archeologie) van de gemeente Hoorn kunnen noemen. Zij houden immers het monumentale erfgoed van onze historische stad in een zo goed mogelijke staat. Maar niet alleen hun expertise waarborgt de historische kwaliteit van de vernieuwing van het Westfries Museum. Er wordt ook nauw samengewerkt met o.a. de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, de Nationale Monumentenorganisatie en de gemeentelijke Monumenten- en Welstandscommissie Hoorn. Pieter: “Hoorn mag dan een relatief klein stadje zijn, ons monumentale erfgoed is groots en dient goed bewaard te worden voor komende generaties.”
Er zijn nogal wat instanties betrokken bij de vernieuwing van het Westfries Museum. Een belangrijk deel daarvan staat borg voor de bewaking van de monumentale kwaliteit. Pieter Meijers, hoofd Team Erfgoed van de gemeente Hoorn, zet de belangrijkste spelers op een rij.
Nationale Monumentenorganisatie
Pieter: “De NMo is de eigenaar van Roode Steen 1, het voormalige Statencollege. Zij zorgen op nationaal niveau voor het beheer van vele Nederlandse monumenten. Maar het Westfries Museum dient wel onderhouden te worden door de gemeente Hoorn zelf. Dat komt door de geschiedenis waarbij de panden deels als stedelijk museum dienstdeden en deels als rechtbank. Doordat het monument in het bezit is van de NMo, kunnen we gelukkig wel gebruik maken van de kracht van de samenwerking. Subsidiair bijvoorbeeld, maar we hebben ze ook nodig vanwege hun expertise over onderhoud van monumentaal erfgoed. De NMo moet het eens zijn met alle ingrepen die we doen, en terecht: dat moet zorgvuldig gebeuren om het monumentale karakter te bewaren. Monumentaal erfgoed moet je beleefbaar maken en houden, en ook daar staat de NMo voor. Des te mooier dat één van de oudste en mooiste monumenten van Hoorn een publieke functie heeft: een museum over de cultuurhistorie van onze stad en regio. Erfgoed van binnen en buiten dus: daar mag en kan iedereen van genieten.”
Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed
“De RCE is verantwoordelijk voor de zorg van het Nederlandse erfgoed boven de grond, onder de grond, onder water en in musea. Alle bouwdelen van het complex zijn rijksmonumenten. Dat geeft aan dat de panden op landelijk niveau van historische waarde zijn. De gemeente Hoorn heeft een eigen erfgoeddienst maar betrekt de RCE actief bij de plan- en besluitvorming over dit ingrijpende bouwplan. Daarnaast is van het rijk een grote restauratiesubsidie ontvangen voor de werkzaamheden. Uiteraard hoort daar een financiële eindverantwoording bij.”
Monumenten- en Welstandscommissie Hoorn
“In Hoorn zelf wordt ook zorgvuldig meegekeken om het monumentale erfgoed te behouden. Zo heeft de Gemeente Hoorn een onafhankelijke Monumenten- en Welstandscommissie. Dat is een adviescommissie die het College en de Gemeenteraad advies geeft over bouwplannen en monumentale kwesties. Ook alle ontwerpen voor de vernieuwing van het Westfries Museum – van de kelders tot de liftschacht – worden door deze commissie zorgvuldig afgewogen en van advies voorzien. Het College en de raad beslissen uiteindelijk over de vergunningen om tot de verbouwing over te gaan.”
Van Milieudienst tot brandweer…
“Naast de uitstraling en het behoud van het monumentale erfgoed is uiteraard ook veiligheid een belangrijk aspect bij de restauratie. Zo controleert de brandweer bijvoorbeeld de vluchtroutes in het vernieuwde museum en de brandveiligheid in zowel de monumentale gebouwen als in de nieuwe bouwdelen. Maar bij zo’n groot project zijn ook milieuonderzoeken verplicht, met onderzoek naar vervuilde grond en bewaking van de waterafvoer bijvoorbeeld, en een flora en fauna-onderzoek naar de bomen en om te zien of er geen beschermde diersoorten worden verstoord door de verbouwing. Zo houdt de Regionale Uitvoeringsdienst (RUD) alle veiligheidsaspecten in de gaten. Daarnaast worden alle constructieve elementen berekend en beoordeeld door de gemeente Hoorn, wat bij de geplande kelders best een uitdaging genoemd mag worden. De afdeling Vergunningen bouwtoezicht draagt zorg voor de handhaving en het verlenen van alle vergunningen.”
Hoorn: een grote monumentenstad
Er zijn dus heel veel disciplines betrokken bij het realiseren van een restauratie en vernieuwing van een monument op deze schaal, stelt Pieter. “En terecht. Hoorn behoort tot de grote monumentensteden van Nederland en het unieke complex van het Westfries Museum staat midden in het hart van onze historische binnenstad. We staan nu voor de opgave om de funderingen van deze kwetsbare rijksmonumentale panden te herstellen, maar ook om de panden te verduurzamen, het complex toegankelijk maken voor mindervaliden en het museum uit te breiden met het pand Roode Steen 15. Zo’n complexe bouwtechnische operatie als deze vraagt de expertise en zorgvuldige samenwerking met al deze organisaties. Zo blijft de rijke geschiedenis van het voormalige Statencollege uit 1632 en de naastgelegen panden in volle glorie bewaard voor de komende generaties.”
